چطور پروپوزالی شگفتانگیز بنویسیم
2023-09-07یادگیری از یک پرونده|سرقت + جرح عمدی + ضرب و جرح
2023-10-13پرسشی که غالب دانشجویان و پژوهشگران تازهکار با آن مواجه هستند، این است که چطور میتوانند پژوهشی جامع، کاربردی و موفق انجام داد؟
به طور طبیعی هر کاری در ابتدا دشوار به نظر میآید، امّا با اندکی تمرین و ممارست، هر مسئلهی دشواری به یک کار آسان و لذتبخش تبدیل میگردد.
انجام دادن پژوهشی مفید و کاربردی نیز در ابتدای امر دشوار است، امّا اگر راهکارهای آن را بدانیم و سپس به میزان کافی تمرین و ممارست داشته باشیم، بیتردید انجام دادن پژوهش حتّی در سختترین موضوعات، دشوار و ملالآور نخواهد بود.
در این مقاله تلاش میشود 6 نکتهی کلیدی که به دانشجویان و پژوهشگران کمک میکند، پژوهش موفقی را تجربه کنند، به اختصار بیان گردد.
1) مطالعه کردن
موسیقیدانها زمانی که در حال آموزش نواختن یک ساز به فردی مبتدی هستند، در گام نخست خودشان قطعهی مینوازند و از شاگرد میخواهند که به حرکات دست استاد توجه نماید.
بازیگران نیز به همین نحو عمل میکنند. یک استاد بازیگری وقتی بخواهد هنرجویان خود را آموزش دهد، به آنها میگوید که ابتدا باید به کیفیت بازیگری بازیگران ماهر دقّت کنند.
آموزش در سایر حرفهها نیز به همین صورت است.
آموختن نحوهی پژوهش نیز از همین قاعده تبعیت میکند. یعنی دانشجو و پژوهشگری که مصمم باشد پژوهش فاخر انجام دهد، قبل از هرکاری باید مقالات و کتابهای بسیاری مطالعه نماید
مطالعه کردن به پژوهشگر کمک میکند که با مسائل مربوط به زبانشناسی آگاه شود.
همچنین پژوهشگر در هنگام مطالعه از نویسنده میآموزد که چطور باید یک موضوع علمی را تشریح نموده و در معرض پژوهش قرار دهد. مطالعه کردن راهکاری بسیار ضروری و صدالبته مفید است.
این روش به هر دانشجویی کمک میکند که ابتدا انگیزیهی کافی را به دست آورده و سپس دست به قلم ببرد.
علاوه بر این مطالعه کردن دایره دانش و اطلاعات هر فردی را وسعت میبخشد. طبیعتاً هرچقدر اطلاعات و دانش فردی بیشتر باشد، پژوهش بهتری انجام خواهد داد.
2) جستجو کردن
بسیاری از دانشجویان و پژوهشگران با مشکل انتخاب موضوع مناسب مواجه هستند.
این مسئله به ویژه در مورد دانشجویانی به وجود میآید که واحدهای نظری خود را در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری به اتمام رساندهاند و اکنون برای فارغالتحصیل شدن، میبایست پایاننامه یا رساله بنویسند.
در این شرابط دانشجویان قادر به یافتن موضوعی مناسب نیستند.
جستجو کردن در مقالات به روز (یعنی مقالاتی که حداکثر سه تا چهار سال از تاریخ انتشار آنها میگذرد) و همچنین جستجو کردن در کتابهای مرتبط، میتواند در یافتن موضوع مناسب بسیار کمک کند.
به عنوان مثال اگر دانشجویی در مقطع کارشناسی ارشد گرایش حقوق خصوص، برای یافتن موضوع پایان-نامهی خود با مشکل مواجه است، میتواند پس از تصمیمگیری در مورد اینکه در چه حوزهای مایل است پایاننامه بنویسد (مثلاً در حوزهی دادرسی مدنی یا در حوزهی قراردادها و …) به سایتهای اینترنی مرتبط یا فصلنامههای علمی و پژوهشی مرتبط با حقوق خصوصی مراجعه نموده و موضوعاتی که در ارتباط به حوزهی علاقمندی او هستند را بررسی نماید.
در حال حاضر وجود سایتهایی مثل نورمگز برای مقالههای داخلی و سایت Freepaper برای مقالههای خارجی، در بردارنده مقالههای مفید و کاربردی هستند.
3) مشورت با افراد آگاه و کسب مهارتهای لازم
طبیعتاً اگر دانشجوی مقاطع تحصیلات تکمیلی برای نوشتن پایاننامه یا رسالهی خود اقدام کرده باشد، قبل از هر کاری باید یک نفر از اساتید خود را به عنوان استاد راهنما برگزیند.
استاد راهنما فردی آگاه و باتجربه در امر نوشتن پایاننامه یا رساله است.؛ بنابراین میتواند هم در زمینهی انتخاب موضوع و هم در رابطه با نحوهی زمانبندی و گردآوری مطالب پژوهشی به دانشجویان کمک شایانی انجام دهد.
گاهی اوقات برخی از دانشجوها از عدم همکاری استاد راهنما گلهمند هستند. متأسفانه هستند اساتیدی که در زمینهی پژوهش با دانشجویان همکاری لازم ندارند.
در این صورت دانشجو میتواند از مؤسسههای پژوهشی خصوصی و یا افرادی که در این زمینه فعالیت می-کنند کمک بگیرد.
به طور قطع در آکادمی پژوهشنگار تلاش بر این است که مهارتهای لازم و ضروری برای نوشتن پایاننامه و رسالهای شایسته و همچنین تدوین مقالههای علمی و کاربردی به دانشجویان ارائه شود.
4) تمرین کردن
زبان فارسی حاوی ضربالمثلهای شیرین و نغز است. این ضربالمثلها در موقعیتهای مختلف میتواند یاریگر ما باشد.
یکی از همین ضربالمثلهای شیرین و کاربردی این است: «کار نیکو کردن از پر کردن است».
یقیناً هر فردی که در حرفهای ماهر گشته و استاد شده است، روزی مبتدی بوده و پس از کسب مهارتهای لازم و صدالبته با تمرینهای بسیار توانسته به مقام استادی برسد.
پژوهش کردن نیز از جمله اموری است که برای کسب کردن مهارت در آن باید تمرینهای متعددی انجام شود.
الف) نخستین مورد، تمرین نوشتن است. دانشجو و پژوهشگری که قصد دارد پژوهش کند باید ابتدا موضوعی ساده و روزمره انتخاب کند و یک صفحه در مورد آن انشا بنویسد. به عنوان مثال میتوان در مورد این موضوع که علم بهتر است یا ثروت، یک صفحه انشا نوشت.
این تمرین به دانشجو کمک میکند که رفته رفته به نوشتن عادت کند و البته علاقمند شود.
پس از این مرحله میتوان موضوعات پیچیدهتری انتخاب کرد و تعداد صفحات را نیز افزایش داد. مثلاً می-توان در مورد این موضوع که دادرسی مدنی در چند مرحله انجام میشود، پنج صفحه انشا نوشت.
ب) تمرین بعدی، ممارست در یافتن منابع است. برای انجام این تمرین باید به کتابخانهها مراجعه نمود و در کتب موجود در آنها جستجو کرد. پس از یافتن کتاب مورد نظر، باید به دنبال مطلبی گشت که به موضوع پژوهش مرتبط باشد.
این کار در ابتدا دشوار به نظر میرسد، امّا با اندکی تمرین و ممارست، به زودی متوئجه میشویم که نه تنها سخت نیست بلکه میتواند در امر نوشتن تحقیق بسیار به ما کمک کند.
علاوه بر کتابخانهها، برخی سایتهای اینترنتی نیز دارای کتابخانههای مجازی هستند که میتوان با جستجو در این سایتها، کتب مرتبط با پیدا کرد. به عنوان مثال سایت مدرسه فقهات حاوی کتب ارزشمندی از منابع فقهی است.
5) استمرار در کار
یکی از کلیدهای اساسی برای موفقیت در پژوهش، استمرار و پشتکار است.
لزوماً میبایست دستکم در طول روز یک الی دو ساعت به امر پژوهش اختصاص داده شود.
چنانچه امور مربوط به پژوهش به صورت منقطع انجام شود، پژوهش سخت و ملالآور خواهد شد. مثلاً اگر دانشجو چند منبع را بررسی نموده و مطالب مفیدی از آنهاستخراج کند، لیکن جایگذاری مطالب در پایاننامه یا رساله را به روزهای آینده واگذار نماید، کار خود را سخت کرده است.
بهترین راه آن است که انجام مراحل مختلف پژوهش به صورت مستمر دنبال شود.
استمرا کمک میکند که پژوهشگر دچار فراموشی نگشته و پژوهش نیز به کلاف سردرگم تبدیل نشود.
6) حفظ نظم
حفظ نظم مهمترین مسئله برای پژوهش است.
پژوهشگر باید ابتدا چهارچوب موضوع را مشخص نموده و سپس پلان تحقیق را تدوین کند. پس از آن پروپوزال را بنویسد و در مرحلهی بعد به سراغ تدوین فصول تحقیق برود و در انتها با نوشتن نتیجهگیری، کار پژوهش را به اتمام برساند.
به یاد داشته باشید که علیرغم تصور عموم، مقدمهی تحقیق باید در انتهای کار نوشته شود.
از آنجا که قسمت مقدمه در ابتدای پژوهش نوشته میشود، تصور بر این است که باید ابتدا مقدمه را نوشت.
این تصور اشتباه است. زیرا مقدمه شامل توضیحاتی در مورد نحوه و چهارچوب موضوع پژوهش است، بنابراین باید ابتدا پژوهش را به طور کامل انجام داد و در انتها که نحوه و چهارچوب آن مشخص شد، مقدمه را نوشت و در آغاز پژوهش جایگذاری نمود.
بر همین اساس حفظ نظم ایجاب میکند که توالی مراحل مختلف تحقیق رعایت شود. پس نباید ابتدا فصل دوم را نوشت و سپس فصل اول را و به همین ترتیب است سایر مراحل پژوهش